De naam ‘maagzweer’ wordt zowel gebruikt voor een zweer in de maag (ulcus ventriculi) als voor een zweer in de twaalfvingerige darm (ulcus duodeni). Zweren in de slokdarm zijn vrij zeldzaam en meestal het gevolg van een maagbreuk of slokdarmontsteking. Een maagzweer ontstaat doordat maagzuur het slijmvlies van de maag heeft aangetast. Door de inwerking van zuur kan er in de maagwand, die uit 3 lagen bestaat, een rond of ovaal gat ontstaan.

Gat in slijmvlieslaag

Door het gat in de slijmvlieslaag liggen de zenuwen in de bindweefsellaag ’open en bloot’. Als het zure maagsap met deze zenuwen in contact komt, veroorzaakt dit hevige pijn. Een zweer kan ontstaan als de balans tussen zuur en slijmproductie is verstoord. Bij mannen komt een maagzweer twee keer zo vaak voor als bij vrouwen. (Bron afbeelding: Spreekuur Thuis)

Helicobacter pylori

Deze verstoorde balans kan allerlei oorzaken hebben. Vroeger, in de jaren '80, dachten ze dat de oorzaak lag bij stress en teveel maagzuur. Gelukkig kwamen twee Australische onderzoekers in 1982 achter de belangrijkste oorzaak: de bacterie 'Helicobacter pylori' (spiraalvormige bacterie van de maagportier), welke als één van de weinige bacteriën in de zure maag kan overleven. Dat maakt ook dat deze bacterie weinig concurrentie heeft. Ongeveer één op de vijf mensen die besmet zijn met de bacterie krijgt een maagzweer. De bacterie lijkt volgens de laatste gangbare inzichten ook een verhoogde kans te geven op maagkanker.

Andere oorzaken

Maar ook kan de oorzaak van een maagzweer liggen in het gebruik van bloedverdunners (acetylsalicylzuur), aspirine en NSAID's (Non Steroidal Anti-Inflammatory Drugs zoals Ibuprofen, Naproxen of Diclofenac), welke het maagslijmvlies kunnen irriteren en daardoor kwetsbaar maken. Roken en alcoholgebruik werken ook risicoverhogend, ze stimuleren de aanmaak van maagzuur en irriteren het maagslijmvlies.

Hoe vaak komt het voor?

Maagzweren komen veel voor: in Nederland heeft één op de vijf mensen met maagklachten een maagzweer. Een zweer in de twaalfvingerige darm komt drie- tot vijfmaal vaker voor dan een zweer in de maag. Een zweer in de maag geeft meestal hevige pijn vlak na het eten en een zweer in de twaalfvingerige darm veroorzaakt met name pijn op een lege maag en ’s nachts (ook wel 'hongerpijn'). Soms kan een maagzweer een maagbloeding veroorzaken, wat zich uit door het opgeven van bloed of door zwarte, teerachtige ontlasting.

Behandeling

De behandeling bij een maagzweer is maagzuurremmers, indien er sprake is van de bacterie Helicobacter pylori wordt deze ook bestreden met een combinatie van twee verschillende antibiotica.