Gastroparese

Een verminderde werking van de maag is iets wat veel voorkomt. Bij 40% van de mensen met maagklachten zonder maagzweer of reflux werd een vertraagde maagontlediging gevonden (soms ook wel luie/trage maag genoemd). Deze vertraagde of verminderde werking kan verschillende oorzaken hebben.

Oorzaken

Een oorzaak kan zijn de filevorming aan het begin beschreven, ontstaan doordat de dikke en/of dunne darm ook traag werken en de boel ophoudt. Hierdoor wordt ook de maag beïnvloed. Een andere oorzaak kan een vernauwing in maag (uitgang) of twaalfvingerige darm zijn. Deze vernauwing kan ontstaan door een (goed- of kwaadaardige) tumor of na genezing van een maagzweer waarbij het littekenweefsel zorgt voor een vernauwing (pylorusstenose).

Meest voorkomende oorzaak

De meest voorkomende oorzaak is wel een verminderde werking van de maagmotoriek (bewegingen). De maagspier trekt te weinig of te onregelmatig samen waardoor het voedsel langer in de maag blijft dan normaal. Helaas wordt hierbij vaak geen oorzaak gevonden. Soms kunnen kalmerende medicijnen (tranquillizers), anti-Parkinsonmiddelen en sommige middelen tegen hoge bloeddruk leiden tot een verslechtering van de maagontlediging. En de oorsprong kan in andere ziekten liggen, zoals een sterk verslechterde nierfunctie, vertraagde schildklierwerking, enzovoort.

Maagverlamming

Een ernstig verminderde maagmotoriek heet een maagverlamming (gastroparese/maagatonie). Dit is een ernstig vertraagde maaglediging waarbij de maag vast voedsel niet of vertraagd doorgeeft aan de dunne darm, zonder dat er sprake is van mechanische obstructie. Deze aandoening treedt op als de kringspier van de maag is beschadigd of de spieren van de maag en darmen niet goed werken. Het eten beweegt zich niet of heel langzaam door het spijsverteringskanaal. Klachten hierbij kunnen zijn: een vol gevoel, maagzuur, overgeven (zelfs nog uren na de maaltijd) en snel vol zitten.

Oorzaken maagverlamming

Er zijn verschillende oorzaken mogelijk, zoals diabetes, een virusinfectie (zoals het cytomegalovirus, Epstein-Barr en herpes varicella-zoster waardoor er een virale zenuwbeschadiging van de spieren van de maag), nierfalen, aandoeningen aan het centrale zenuwstelsel, Collageen vasculaire ziekten (ziekte van het bindweefsel, zoals systemische lupus erythematosus, sclerodermie en amyloidose), of na een operatie waarbij de nervus vagus beschadigd is geraakt (bijvoorbeeld bij een long- of hartlongtransplantatie of verschillende soorten maagoperaties, zoals een vagatomie).

Ideopatisch

De meest voorkomende vorm van een maagverlamming is "ideopatische gastroparese", wat betekent dat de oorzaak na onderzoek niet kan worden gevonden. Een vertraagde maagontlediging kan ook voorkomen bij functionele dyspepsie (overgevoelige maag).

Behandeling

Een vertraagde maagontlediging kan behandeld worden met medicatie (prokinetica) die de werking van de spieren in de maag stimuleren, die zorgen voor de doorstroming van het voedsel. Indien dit onvoldoende helpt, kan sondevoeding nodig zijn en soms een operatie, zoals een maagstimulator.